Gebouwen
Gebruik & Verhuur Gebouwen
De Koepelkerk
De historische koepelkerk wordt niet alleen regelmatig gebruikt voor trouw- en rouwdiensten, maar ook voor concerten, muziek- of zangopnames, of bijv jubilea. Ook voor leden van andere kerken, die aansluiten bij de identiteit van de Hervormde Gemeente Renswoude bestaat de mogelijkheid de kerk te huren. Dit gebeurt uitsluitend als voldaan wordt aan bepaalde huurvoorwaarden. De kerk is immers Gods huis en daarom wordt het gebouw uitsluitend verhuurd voor activiteiten die passen bij de hoofdfunctie ervan: de zondagse erediensten van onze hervormde gemeente.
De belangrijkste voorwaarden zijn:
- Het strooien van rijst en/of confetti is niet toegestaan.
- Er mag niets aan de banken & muren geplakt worden.
- De rouwdienst van een gemeentelid heeft voorrang boven een reeds overeengekomen verhuur.
Rehoboth
In verenigingsgebouw Rehoboth vinden veel gemeenteactiviteiten plaats. Naast de grote zaal met podium, beamer en bar/keuken zijn er een aantal kleinere zalen voor de indeling die u wenst.
Historie
De Koepelkerk
Tot 1638 kerkten de inwoners van Renswoude in Scherpenzeel. In april 1638 heeft Johan van Reede, Heer van Renswoude, een verzoek ingediend bij de Staten van Utrecht om een eigen kerk en predikant te mogen hebben. Deze toestemming kwam snel en op 11 november 1638 werd de eerste predikant, Michaël `a Middelhoven, bevestigd. In augustus 1639 vond de eerste steenlegging van de huidige kerk plaats.
De bouw duurde tot 1641. De bouwstijl is renaissance, de vorm is een Grieks kruis met daarop een koepel welke steunt op pilaren, of Ionische zuilen. Bijzonder is de windwijzer, deze heeft de vorm van een vis, in het Grieks ICHTVS. Vertaald zijn dit de beginletters van de woorden Jezus Christus Gods Zoon Zaligmaker. De hoofdingang van de kerk wijst naar het kasteel omdat het van oorsprong een slotkapel voor de protestantse eredienst was. Het 17de eeuwse portaal voor deze ingang is tijdens de restauratie van 1935-1937 verwijderd. De vierkante gevelsteen werd bij deze restauratie anderhalve meter lager geplaatst. De steen bevat de alliantiewapens van Van Reede-Van Eede en is omhangen met de Deense orde van de Olifant. De 8 wapenschilderingen in de ovale medaillons op het plafond van de koepel zijn van de donateurs die de bouw van de kerk geldelijk hebben gesteund. Daaronder hangen twaalf vorstelijke wapenborden. Verder hangen er tegen de noordzijde nog de wapenrouwborden, deze zijn te vergelijken met grafstenen op een kerkhof en ter nagedachtenis aan de Heren en Vrouwen van Renswoude welke in de grafkelder zijn bijgezet. Verder bevat de kerk een 17de eeuwse kansel met rijke koperen lezenaar, een voorlezerslezenaar en een houten offerblok uit 1649 met doopbekkenhouder.
De consistorie dateert uit 1855, maar heeft nadien wel wijzigingen ondergaan.
In de klokkentoren bevinden zich twee klokken. In 1937 droeg één klok een jaartal uit de 18de eeuw, de andere klok (jaartal onbekend) was gebarsten en werd in dat jaar opnieuw gegoten. Helaas roofden de Duitsers beide klokken in 1943. In 1947 zijn er twee nieuwe klokken geplaatst. Van het uurwerk is bekend dat er op 8 maart 1691 een “horlogerie van de kerck” werd betaald. Het bedrag was 175 gulden en 7 stuivers. Sinds 1936 is het uurwerk elektrisch.
De tegenstelling tussen “arm” en “rijk” was groot. Zo moesten de armen staan achter de pilaren op de ’s winters ijskoude grafzerken, terwijl de rijken zitplaatsen hadden en verwarmde stoven konden huren of meebrengen. De houten koepel is in 1818 vervangen vanwege aantasting door boktorren. In 1935-1937 is het gebouw gerestaureerd en is het interieur ingrijpend veranderd. Zo verdwenen o.a. de grafzerken gedeeltelijk onder de houten vloeren. Vanwege houtworm en vocht is in 1971 weer een restauratie uitgevoerd. Daken en goten werden vervangen, houtwerk werd geïnjecteerd tegen houtworm, en de oliekachel uit de consistorie werd verwijderd en vervangen door een cv installatie op de blauwe zolder.
In 1922 deed Maximiliaan Jacob Leonard Baron Taets van Amerongen van Renswoude afstand van alle rechten en droeg het gebouw over aan de Hervormde Kerkelijke Gemeente.
Het orgel
Tot 1936 maakte men gebruik van een voorzanger, ondersteund door een orgel dat boven de ingang was geplaatst. Het huidige orgel is door orgelbouwer J. de Koff uit Utrecht na de restauratie van 1936 als gebruikt instrument boven de preekstoel geplaatst. Volgens onderzoek door de orgelcommissie van de N.H. kerk is het orgel door de Deventer orgelbouwer C.F.A. Naber gebouwd, die als zodanig bekend was in de jaren 1835–1848. In 1969 is het orgel gerestaureerd door de firma M.K. Koppejan uit Ederveen en is een dak op de orgelkas gemaakt ter verbetering van de samensmelting van klanken. In 1977 is een 50 jaar oud orgelfront geplaatst dat goed in het geheel past.
De Pastorie
De eerste pastorie is in 1651 gebouwd aan de Dorpsstraat nr. 4 en heeft als zodanig dienst gedaan tot 1922. In deze periode hebben er 36 predikanten gewoond. Sinds 1924 kennen we het gebouw als gemeentehuis. Vanaf 1922 tot 1965 werd de woning aan de Dorpsstraat nr. 43 bestemd als pastorie, maar deze was aanvankelijk in 1899 gebouwd als dokterswoning. In 1814 kocht de diaconie het huisje ten oosten van het oude kerkhof (vroeger het Kerksteegje, nu Kerkstraat nr.1) en is dit tot 1960 gebruikt als kosterswoning. In 1965 werd na afbreken van dit huisje hier de huidige pastorie gebouwd.
Het Kerkhof
Aan de noord- en zuidzijde van de kerk ligt een klein kerkhof. Voor 1829 werden alleen onvermogenden en kinderen op dit kerkhof begraven. Alle andere overledenen werden in de kerk begraven. De bewoners van het kasteel werden in de grafkelder in de noordarm van de kerk bijgezet. Op last van Napoleon werd het vanaf 1812 verboden in kerken te begraven. De toegang tot de grafkelder is daarop naar buiten verplaatst. Rond 1932 is de begraafplaats aan de Oude Holleweg in gebruik genomen
Hervormd verenigingsgebouw Rehoboth
In mei 1876 werd dit gebouwtje aan de Kerksteeg (thans Kerkstraat) opgeleverd als Evangelisatiegebouw van de Hervormde Gemeente. Het gebouw werd in 1950 geheel vervangen door nieuwbouw aan de Taets van Amerongenweg 80 en kreeg zijn huidige naam “Rehoboth”. In mei 1977 is het grondig gerenoveerd.
Overzicht van Predikanten
Michaël á Middelhoven | 1638-1649 |
Guiljelmus Saldenus | 1649-1652 |
Matthias Neelfius | 1652-1656 |
Cornelius Bosch | 1657-1662 |
Adrianus Cambier | 1663-1668 |
Martinus ab Harlingen | 1668-1669 |
Hendricus Cuijlenborch | 1669-1721 |
Wilh. V Ellinckhuijzen | 1722-1728 |
Michaël Bertling | 1730-1733 |
Samuel Barovius | 1733-1749 |
David Kleman | 1749-1758 |
Abraham Ledeboer | 1759-1760 |
Jan Abraham du Tour | 1761-1775 |
Wilh. Abr. Vinman | 1775-1786 |
Gabriël Rijk | 1786-1789 |
Willem Cost | 1791-1793 |
Albertus van Raalte | 1793-1811 |
Carel Willem Pape | 1811-1814 |
Jan Philip Egerding | 1815-1823 |
J.W.C. Tenckinck | 1823-1827 |
B. Boers | 1827-1830 |
N.H. Tatum Zubli | 1831-1837 |
H.M. Berns | 1838-1847 |
J.F. Blauw | 1847-1848 |
W.P. Scheuer | 1849-1853 |
J. Stemberg | 1853-1857 |
J.M. Vorstman | 1858-1861 |
P.H. Hugenholtz jr. | 1861-1862 |
J.H. Heidenrijk | 1863-1865 |
E.A. Remie | 1865-1872 |
E.W. Heineken | 1872-1880 |
H.M. Gründlehner | 1880-1884 |
A.F. Adriani | 1884-1888 |
J.P. van Melle | 1890-1894 |
N.P.E.G. van Uchelen | 1896-1901 |
Joh. E. Bijl | 1901-1911 |
J. Kuilman | 1911-1918 |
L. Emmen | 1922-1930 |
E.E. de Looze | 1931-1934 |
B. van Ginkel | 1934-1937 |
H.S.J. Kalf | 1937-1941 |
J.J. van de Krift | 1942-1947 |
W. Hop | 1948-1956 |
L. van de Peut | 1956-1983 |
U.W. van Slooten | 1983-1990 |
D.N. Verheij | 1991-2000 |
C.G. Visser | 2001-2006 |
G. Boer | 2006-2011 |
H.J. Donken | 2012-2018 |
A. Schroten | 2019-2023 |